چگونگی آینده گردشگری
در همه کسبوکارها، شناخت و تحلیل روند گذشت زمان و شیوه شکلگیری آینده اهمیت بسزایی دارد؛ تا آنجا که صاحبان سرمایه با تحلیل عناصر مختلف و کمک آیندهپژوهان، هر لحظه درصدد رمزگشایی از اتفاقاتی هستند که ممکن است بر کسب وکار آنان اثرگذار باشد. البته که این گمانه زنیها همیشه منطبق بر واقعیت محض نخواهد بود و گاه چند سناریو برای آینده متصور میشوند که یکی از آنها احتمالا نزدیک به رخداد واقعی خواهد بود.
سایت امید(پدیده)مینودشت از دنیای اقتصاد-آینده پژوهی در زمینهای خاص معمولا با روشهای مشخصی صورت میپذیرد. یکی از این روشها پایش مستمر و دقیق تحولات و پیشرفتهای فناوری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است. مسلما با در نظر گرفتن این روش، تعقیب تحولات بازار گردشگری میتواند پارامترهای فراوانی را مشخص کند. با توجه به این نگرش اگر فناوری را یک عامل مطلقا رو به رشد بدانیم، عوامل فرهنگی، سیاسی و موارد نظیر اینها ارتباط مستقیم با مقصد گردشگری دارد. به عنوان مثال اگر زمینه های وقوع جنگ بین ملتها محدودتر باشد، حجم گردشگران بیشتر خواهد بود. همچنین میتوان پیشبینی کرد اگر قیمت سوخت با توجه به عوامل سیاسی، طبیعی و اقتصادی افزایش یابد، تعداد گردشگران به نسبت جمعیت کاهش خواهد یافت.
روش دیگر، روش برونیابی است که برگرفته از شیوهای قدیمی مبنی بر تعمیم مسیر گذشته است؛ در واقع متخصصان این شیوه بر این عقیده اند که آینده برگرفته از گذشته است و گذشته مسیر خود را به صورتی قابل پیشبینی رو به آینده ادامه خواهد داد. گردشگری نیز میتواند شکلی از این آینده پژوهی را در خود داشته باشد. به عنوان نمونه میتوان پیشبینی کرد که در آینده و با توجه به توافقات و برداشته شدن تحریم ها، گردشگران خارجی اقبال بیشتری به سفر به ایران خواهند داشت.
اما روش سوم به تحلیلهای چرخه ای مشهور شده است؛ در این روش رخدادهای گذشته شناسایی و از آنها الگوبرداری میشود. به طور مثال اگر در تاریخ کشور پس از یک رکود اقتصادی، یک گشایش گردشگری و رونق توریستی به وجود آمده است، میتواند دلیل موجهی برای گشایش گردشگری پس از رکود اقتصادی جاری باشد. در مدل بعد، معمولا به تحلیل میپردازند؛ این روش شامل مجموعه ای از راهکارها همچون تحلیل شرایط، تحلیل تاثیرات پارامترها، تحلیل رشد تکنولوژی و تغییرات دست اندرکاران کسب وکار است؛ برآیندی از اثرات عوامل گوناگون نقشه آینده را ترسیم میکند که تحلیل این اقدامات میتواند راهگشا باشد. روش آخر که به همگرایی شهودی مشهور است، بر گردآوری گسترده اطلاعات و تکیه بر فرآیندهای ناخودآگاه و شهودی پردازش اطلاعات و در نتیجه دستیابی به نتایج اثربخش و راهکارهایی برای اجرای صحیح نتایج تاکید دارد. بنابراین میتوان با کمک آمارهای موجود و اطلاعاتی که هر لحظه شکل تازهای به خود میگیرد و بررسی این اطلاعات در حوزه گردشگری نتایج جدیدی را برای ترسیم آینده استخراج کرد.
خطر یکسویه گرایی در تحلیل آینده
با فرض اینکه تمامی نظریه های آینده پژوهی به نوعی بخشی از تئوری صحیح آینده را تدوین میکنند، میتوان از آنها برای گمانه زنی های نزدیک به واقعیت استفاده کرد اما در صورتی این تحلیلها منطبق بر رویدادهای آتی خواهند بود که تمامی جوانب و جزئیات به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و مطالعات کاملی در خصوص چگونگی اتفاقات انجام شود؛ در غیر این صورت، عناصر دخیل در تحلیل آینده میتواند منجر به نتایج بعضا متناقض شود. به عنوان مثال یکی از نظریه ها اذعان دارد که با رشد جمعیت و تکنولوژی، مسلما روشهای سفر، شکل سفر و میزان گردشگران افزایش خواهد یافت؛ همچنین تکنولوژی کمک میکند تا سفر مطمئن تر، سریعتر و با هزینه کمتر صورت پذیرد و به نظر نمیرسد در درازمدت کمبود سوختهای فسیلی بتواند مانع بزرگی در راستای رشد توریسم باشد. از طرفی مسلما جمعیت تکنولوژیک گرا سلایق و رفتارهای بسیار متنوعی خواهد داشت و از همین رو آژانسهای مسافرتی برای رفع نیاز مشتریان، ارائه خدمات بسیار خلاقانه و متنوعی را پیشبینی میکنند و در جهت ایجاد تجربههای منحصربه فرد و شخصی برای مشتریان خود میکوشند. در واقع شاخصهای جمعیت، میزان درآمد افراد و تغییرات آب و هوایی و جغرافیایی تاثیر بسزایی در انتخاب مقاصد گردشگری خواهد داشت و برندینگ مقاصد گردشگری با دقت و ظرافت بیشتری صورت خواهد گرفت.
اما اگر از منظری دیگر، تاثیر رشد جمعیت و تکنولوژی را بر تغییرات کسب وکار گردشگری بررسی کنیم، همین افزایش میتواند باعث کاهش نرخ رشد گردشگری شود؛ به این ترتیب که هزینه های سفر به دلیل کمبود منابع انرژی افزایش خواهد یافت و بسیاری از مقاصد گردشگری به دلیل تغییرات آب و هوایی از رونق میافتند. همچنین پیشرفت تکنولوژی میتواند تعداد سفرهای مجازی را افزایش دهد و افرادی که حالا با بحران جمعیت دست به گریبان هستند، ترجیح میدهند مقاصد مشخص و برنامه ریزی شده ای را انتخاب کنند تا در هزینه ها صرفه جویی کنند، بنابراین مشخص است که اگر بخواهیم با نگاهی بسته و یکسویه به اتفاقات بنگریم، نمیتوانیم تحلیل مناسبی از آینده داشته باشیم. با این حال، با تحلیلی همهجانبه و درست میتوان تا حدود زیادی برنامه ریزی و بسترسازی لازم را انجام داد. تخمین تعداد مسیرها، خطوط حمل ونقل، هتلها و اقامتگاهها، مراکز تفریحی و مراکز درمانی همگی پس از تدوین استراتژی کلی و براساس بررسیهای آینده محور صورت میپذیرد. آینده پژوهی یک میان رشتهای مکثر از تمام علومی است که انسان با آن سر و کار دارد. در این میان گردشگری نیز به عنوان یک کسب وکار میتواند سوژه ای برای آینده پژوهی باشد؛ سوژه ای مناسب برای تغییر و برنامه ریزی آینده اقتصادی یک کشور. /